کرونا برطرف فیلتر شبکه های اجتماعی را در خاورمیانه رقم زد - سفر ارزان به دبی

به گزارش سفر ارزان به دبی، شیوع کرونا در دنیا بار دیگر قدرت شبکه های اجتماعی را به رخ کشید و کشورهایی را که سابقه طولانی در فیلتر این اپلیکیشن های محبوب در دنیا داشتند نیز مجبور کرد تا در سیاست های خود بازنگری نمایند. بعضی کشورهای خاورمیانه ازجمله کشورهای حوزه خلیج فارس به منظور مدیریت بهتر کرونا و راحتی شهفرایندان، مجبور شدند محدودیت های اعمال شده روی بعضی از این پلتفرم ها را بردارند که هرچند تأکید شده است این تغییر سیاست، مقطعی است و برطرف فیلتر به صورت موقت صورت گرفته، بعضی آن را نقطه عطفی در فرایند حضور این پلتفرم ها در کشورها

برطرف محدودیت ها، یک نقطه عطف

مردم دنیا در دوران قرنطینه در مواجهه با کرونا ویروس، از طیف وسیعی از اپلیکیشن ها و پیغام رسان ها ازجمله اسکایپ، فیس تایم اپل و واتس اپ و همچنین اپ های مربوط به ویدئوکنفرانس استقبال کردند تا هم در خانه بمانند و هم بتوانند با دوستان خود ارتباط بگیرند، دورکاری انجام دهند یا ازطریق آموزش مجازی در کلاس های درس شرکت داشته باشند. هرچند در بعضی کشورهای خاورمیانه تعدادی از پلتفرم ها و شبکه های اجتماعی از مدت ها قبل فیلتر بود اما این شرایط در روزگار کرونایی تغییر کرد. لازم به ذکر است کشورهای حوزه خلیج فارس سال هاست که به بهانه حمایت از منافع مالی شرکت های ارتباطی و صنعت مخابرات، استفاده از اپلیکیشن هایی را که قابلیت برقراری تماس صوتی و تصویری داشتند، ممنوع نموده بودند.

اما برطرف محدودیت های بعضی از پیغام رسان ها در این کشورها چگونه رقم خورد. در پاسخ باید گفت ائتلاف 29گروه حقوق بشری، کشورهای عمان، قطر و امارات متحده عربی(UAE) را مجبور کرد تا در دوران کرونا محدودیت اپلیکیشن هایی با قابلیت تماس صوتی و تصویری ازجمله اسکایپ، Skype for Business از زیرمجموعه های مایکروسافت را کمتر نموده و آنها را به طور موقت برطرف فیلتر نمایند تا مهاجران بتوانند در دوران قرنطینه، راحت تر با خانواده های خود ارتباط برقرار نمایند و از احوال آنها آگاه شوند. در این سه کشور حداقل 17میلیون مهاجر وجود دارد که بخش عمده آنها کارگرانی با حقوق های پایین از کشورهای آسیایی همچون هندوستان، نپال، بنگلادش و فیلیپین هستند و این برطرف فیلتر در شرایط مالی امروز یاری شایان توجهی به آنها نموده است.

این گروه های حقوق بشری طی بیانیه های مختلف خواهان برطرف فیلتر پلتفرم هایی شدند که می توان از آنها برای تماس های صوتی و تصویری بهره گرفت. این گروه در بیانیه خود آوردند: کرونا، برای ساکنان این کشورها بویژه کارگران مهاجر و خارجیان مقیم این منطقه که احتیاج دارند با خانواده خود در آن سوی مرزها ارتباط برقرار نمایند، مسائل زیادی ایجاد نموده است. حتی ساکنان اصلی این کشورها هم به دلیل خانه نشینی، احتیاج بسیاری به این پلتفرم ها دارند و انکار لزوم دسترسی جمعیت حاشیه خلیج فارس به این پلتفرم ها مردم را در معرض خطر جدی قرار می دهد. این حجم مسدودسازی، عادلانه نیست.

علاوه بر بیانیه های این گروه ها روزنامه نگاران و مردم هم در توئیت های متعدد خواهان برطرف محدودیت ها شدند. به عنوان مثال در بعضی توئیت ها آمده است: لطفاً به ما یاری کنید و اسکایپ، واتس اپ، فیس تایم را حتی به صورت موقت باز کنید. در دوران کرونا به ما اجازه دهید تا با خانواده هایمان ارتباط بگیریم.

سلطان سودالقاسمی، ستون نویس اماراتی هم در توئیتر برای 490هزار فالوئر توئیتری خود نوشت: من قویاً به مسئولان امارات توصیه می کنم در محدودیت های سرویس های تماس ویدئویی بازنگری نمایند. اگر می خواهیم مردم را از تماس های فیزیکی دور کنیم باید به آنها اجازه دهیم که کسب و کار و تجارت خود یا دید و بازدیدهایشان را به صورت آنلاین انجام دهند. این موضوع قطعاً هم به مدیرایت بحران کرونا و هم به اقتصاد کشور یاری خواهد نمود. وی همچنین در توئیتر خود نوشت: ممنوعیت این اپ ها به بهانه محافظت از صنعت مخابراتی کشور درست مشابه این است که بگوییم از دستگاه فکس استفاده نکنید تا از کبوترهای نامه بر محافظت گردد و این اصلاً منطقی نیست.

یک پیروزی عظیم

درنهایت امارات متحده عربی و عمان در 14 مارس 2020 قوانین سختگیرانه خود در این زمینه را اندکی آسان تر کردند و قطر هم به دنبال این کشورها تصمیمات جدیدی اتخاذ کرد. به عنوان مثال سازمان تنظیم مقررات ارتباطات امارات متحده عربی(RTA)، به منظور اجرای فاصله گذاری های هوشمند، آموزش از راه دور و...پلتفرم های مایکروسافت تیمز(Microsoft Teams) و Skype for Business را به طور موقت بدون فیلتر در اختیار مردم قرار داد. از دیگر پلتفرم ها می توان به هنگ آوتز گوگل و همچنین اپلیکیشن های مربوط به ویدئوکنفرانس ازجمله زوم Zoom)، Webex سیسکو، Avaya Spaces، (BlueJeans و همچنین Slack همچنین اپلیکیشن Blackboard که ویژه دانش آموزان است اشاره نمود. با وجودی که اکنون Skype for Businessبه صورت موقت در دسترس کاربران اماراتی واقع شده است ولی اسکایپ، واتس اپ و فیس تایم در این کشور همچنان مسدود است.

در امارات متحده عربی همچنین کمپانی های دولتی یک اپلیکیشن جدید با نام UAE Voico را به مردم معرفی کردند که به مردم اجازه می دهد تماس های صوتی و تصویری رایگان برقرار نمایند اما با این حال استقبال مردم از اپلیکیشن های خارجی بیشتر است چراکه استفاده از آن را راحت تر می دانند. لازم به ذکر است پیش از این هم اپلیکیشنی با نام ToTok در امارات، هواداران بسیاری داشت. گزارش middleeasteye نشان می دهد تعداد دانلود این اپلیکیشن رایگان از گوگل پلی و اپ استور بسیار بالا بود اما پس از انتشار گزارشی درباره شنود این اپ از کاربران، ToTok از گوگل پلی و اپ استور حذف شد و مردم هم دیگر رغبتی به استفاده از آن نداشتند.لازم به ذکر است مردم امارات متحده عربی پیش از این تنها می توانستند به وسیله فیلترشکن از این پلتفرم ها استفاده نمایند که البته این کار جریمه 136هزار دلاری و مجازات زندان به همراه داشت.

دولت عمان نیز در دوران کرونا، استفاده ساکنان این کشور را از اپلیکیشن هایی همچون گوگل میت، زوم، WebEXو همچنین اسکایپ آزاد کرد تا مردم بتوانند ضمن رعایت فاصله گذاری اجتماعی، با اعضای خانواده و دوستان شان ارتباط داشته باشند. درعمان همچنین برای راحت تر شدن آموزش از راه دور وب سایت هایی با دامنه edu.om در اختیار دانش آموزان و والدین آنها و همچنین دانشجویان، معلمان و استادان دانشگاه نهاده شد تا از تحمیل هرگونه هزینه اضافی به آنها پیشگیری گردد. در قطر نیز مایکروسافت تیمز و زوم در دسترس شهروندان در دوران کرونا نهاده شد.

در مجموع برطرف محدودیت های اپلیکیشن ها در کشورهای حوزه خلیج فارس به بسیاری از کسب و کارها یاری کرد تا از این روزنه، کمبود فروش ناشی از بسته بودن فروشگاه ها را جبران نمایند. در این میان هنرمندان، فروشندگان لوازم ورزشی، مربیان باشگاه ها، مشاوران و.. در امارات بیش از همه از این موقعیت بهره گرفتند تا هم سرویس های خود را بدون دردسر ارائه بدهند و هم مسائل مردم بدون خروج از خانه حل گردد.

چرا فیلتر؟

اما دلیل فیلتر این پلتفرم ها چیست؟ در پاسخ باید گفت که این اپلیکیشن ها رمزگذاری های گسترده ای دارند به همین دلیل هم ردیابی افراد به وسیله آنها بسیار سخت و گاه غیرممکن می گردد و بعضی نیز این موضوع را دلیل اصلی فیلتر می دانند. این درحالی است که رگولاتوری های کشورهای حوزه خلیج فارس بارها عنوان نموده اند که این سختگیری تنها به دلیل محافظت از کمپانی های عظیم ارتباطی و صنعت مخابرات این کشورها اجرا شده است. این سرویس ها قابلیت ارسال تماس های صوتی و تصویری رایگان دارند به همین دلیل هم دسترسی مردم به آنها عملاً درآمد صنعت ارتباطی این کشورها را کاهش می دهد. بعضی نیز انتشار اخبار جعلی و دروغ را دلیل این مسدودسازی ها عنوان می نمایند و عده ای هم سیاست های کلی را دلیل این موضوع می دانند.

اگر هم بخواهیم به شرایط کلی فیلترینگ در دیگر کشورهای خاورمیانه اشاره کنیم باید گفت عربستان یک نمونه منحصربه فرد است چراکه در سال 2017 رگولاتوری این کشور سرویس هایی همچون اسکایپ، اسنپ چت، لاین، تایم تایم، تلگرام و تانگو را برطرف فیلتر کرد درحالی که این ممنوعیت ها در قطر و امارات متحده عربی همچنان باقی ماند.مراکش هم در سال 2016 اسکایپ، وایبر، تانگو، واتس اپ و فیس بوک مسنجر را مسدود کرد ولی این فیلتر تنها 8ماه طول کشید و اکنون این شبکه های اجتماعی آزادانه توسط مردم مورد استفاده قرار می گیرد. در الجزایر هم به منظور پیشگیری از تقلب دانش آموزان در امتحانات، در تابستان 2016 به طور موقت بعضی از این اپلیکیشن ها مسدود شدند.

اخبار مربوط به ویروس کرونا در ایران و دنیا را اینجا بخوانید