امروز آبانگان است - سفر ارزان به دبی

به گزارش سفر ارزان به دبی، خبرنگاران: به شکرانه آب و ستایش آناهیتا ایزدبانوی آب های روان ایرانیان باستان در روز دهم آبان ماه جشن آبانگان برگزار می کردند.

به گزارش سفر ارزان به دبی ، جشن آبانگان از جشن های دوازده گانه ایران باستان به شمار می آید که در روز دهم آبان (آبان روز از آبان ماه) برگزار می شود. این جشن در نکوداشت آناهیتا فرشته موکل بر آب پدید آمد که ایزدبانویی بسیار برجسته در فرهنگ پارسی بوده است و در اعتقاد پارسیان، برف و باران و تگرگ را به فرمان اهورا مزدا بر زمین فرو می بارد.

در آیین ایرانیان باستان، عناصر چهارگانه (آب، آتش، خاک و هوا) به عنوان پایه های نخستین زندگی، بسیار مقدس هستند و آلوده کردن آن ها گناهی بزرگ و نابخشودنی قلمداد می شود. ایرانیان ژرف اندیش پس از آتش، آب را مهم ترین عنصر حیات دانسته و حتی در آب روان، خود را شست وشو نمی دادند تا به ناپاکی آلوده اش نسازند.

جشن آبانگان نیز فرصتی برای یادآوری ارزش آب به عنوان مایه حیات و آبادانی و برکت است و سپس، شکرگزاری از این نعمت به درگاه آفریدگار، تا آب فراوان بفرستد و از آن نگهداری کند. این جشن در کنار جوی ها و نهر ها و قنات ها برگزار می شود و چون دیگر آیین های ایرانیان، نیایش و ستایش پرودگار با گردهمایی مردم، شادی و سرگرمی و دستگیری از نیازمندان همراه است.

پارسیان و به ویژه زنان و دختران، در جشن آبانگان در کنار نهر ها و رود ها و قنات ها گرد هم می آیند و ضمن گرامیداشت ایزدبانوی آب های روان، به ستایش اهورامزدا می پردازند و از وی طلب آب فراوان و نگهداری از آب های موجود را دارند. پس از نیایش و خواندن اوستای آب زور که به آب و آبان وابسته است، جشن و سرور و شادمانی شروع می شود.

ایرانیان باستان آب را دومین عنصر مقدس پس از آتش و یکی از پایه های نخست زندگی می دانستند که مظهر پاکی بود و آلوده کردن آن گناهی نابخشودنی به حساب می آمد.در ایران پیش از اسلام و آیین های دین زرتشت، آب را دومین آفریده از آفریدگان هفت گانه و در کنار آتش، خاک و هوا از پایه های نخست زندگی می دانستند. این عنصر گران بها و ارزشمند هستی را پس از آتش، مقدس ترین عنصر آفرینش نیز معرفی می نمایند. بر این اساس، آب مظهر پاکی است که هرگز نباید به پلیدی ها آلوده شود. در باور نیاکان ایران زمین، دو فرشته به نام های اپام نپات (Apam napat) و آناهیتا (Anahita) که در فارسی آناهید یا ناهید نیز نامیده می شود، وظیفه پاسداری از آب را بر عهده دارند.

آناهیتا ایزدی محبوب نزد ایرانیان بود و معابد بسیاری برای وی برپا می کردند که عمدتا در همسایگی آب روان قرار داشت. معابد همدان، شوش و کنگاور، از مجلل ترین معابد آناهیتا به شمار می آید که در این میان، معبد آناهیتا در کنگاور را دومین بنای سنگی باستانی ایران پس از تخت جمشید معرفی می نمایند.در اعتقاد ایرانیان باستان آناهیتا ایزدبانوی آب های روان، زنی خوش چهره و بلند بالا است که در بلندترین طبقه آسمان جای دارد و به فرمان اهورامزدا، برف و باران و تگرگ را بر زمین فرو می بارد.

جایگاه او در بلندترین طبقه آسمان است و به فرمان اهورا مزدا و از فراز ابرهای آسمان، باران و برف و تگرگ را فرو می بارد. گفته می شود ایزدبانوی آب ها بر کرانه هر دریاچه ای، خانه ای آراسته با 100 پنجره درخشان و 1000 ستون خوش تراش دارد.در فرهنگ کهن ایران زمین نیز آب مظهر حیات، پاکی، برکت، روشنی و آبادانی است. گذشتن از آب در فرهنگ باستانی ایرانیان به معنای تولدی تازه بود و اغلب قهرمانان پیش از موفقیت آن را انجام می دادند.

استرابون مورخ و جغرافی دان یونان نیز بر این سخنان صحه می گذارد: ایرانیان در آب جارى خود را شست وشو نمى دهند. زمانى که ایرانیان به دریاچه یا رود یا چشمه اى مى رسند، گودال هاى بزرگ کنده و قربانى در کنار آن مى کشند و سخت پرواى آن دارند که هرگز خون به آب نیامیزد، چون این کار سبب آلودگى آب خواهد شد. در آن لاشه و مردار نمى اندازند و عموما آنچه ناپاکى است در آن نمى ریزند.

بر این اساس مردمان نیک اندیش دیار پارس، همیشه قداست و پاکی آب را حفظ نموده و هیچ گاه آن را آلوده نمی کردند. از سویی دیگر نیز هرگز آبی را که ویژگی سه گانه اش یعنی رنگ، بو و مزه آن تغییر نموده بود، برای شست وشو و آشامیدن به کار نمی بردند.تمام این توجهات و ارزشمندی آب برای ایرانیان باستان، فلسفه جشنی شد که نامش را آبانگان گذاشته اند. آنان دهمین روز ماه و هشتمین ماه سال را در تقویم خورشیدی آبان نامگذاری کردند که از ترکیب دو کلمه آب و ان تشکیل شده و به معنای آب ها یا هنگام آب به کار می رود.

از دیگر آیین های مخصوص جشن آبانگان اختصاص این روز به مردان یا زنان بود. اگر در این روز باران می بارید، آبانگان به مردان تعلق می گرفت و آن ها تن و جانشان را در آب شست وشو می دادند. چنانچه این روز بدون بارش باران طی می شد، آبانگان را زنانه می دانستند و آن ها درون آب می رفتند.