8 کتاب از کوبو آبه؛ کافکای ژاپنی ها - سفر ارزان به دبی

به گزارش سفر ارزان به دبی، کوبو آبه، نویسنده مشهور ژاپنی است. شهرت او محدود به جغرافیای ژاپن نمی گردد و به دلیل شباهت عجیب کتاب هایش به کافکا به او لقب کافکای ژاپنی داده اند. آبه در 7 مارس 1924 در ژاپن به جهان آمد. کوبو در واقع تلفظ چینی نام اصلی او یعنی کیمیفاسا است. او علاوه بر رمان و نمایش نامه، عکاسی و کارگردانی تئاتر هم می کرد.

کوبو را می توان از پیشگامان جریان آوانگارد در ژاپن دانست. آشنایی او با ادبیات غرب و مفاهیمی چون اگزیستانسیالیسم (هستی گرایی)، سوررئالیسم (فراواقع گرایی) و مارکسیسم بر باور او از مسائلی همچون ازخودبیگانگی و فقدان هویت در ژاپن بعد از جنگ تأثیر گذاشت. آثار او که در همین خصوص و بحران هویت در ژاپن پس از جنگ دنیای دوم نوشته شدند توجه خوانندگان دنیا را به خود جلب کرد.

آبه در توکیو به دنیا آمد؛ کودکی و نوجوانی را خود را در منچوری (منطقه ای در شمال شرقی کشور جمهوری خلق چین) تحت اشغال ژاپن، که پدرش در آن جا استاد طب بود، گذراند. در سال 1940 در دبیرستان سیجو در توکیو ثبت نام کرد و مشغول به تحصیل شد اما در سال 1943 بنا به درخواست پدرش به دانشکده پزشکی دانشگاه توکیو رفت اما تحصیلاتش در این رشته به دلیل بحران روحی و گذراندن دوره کوتاهی در یک بیمارستان روانی نیمه تمام ماند.

آبه در خاتمه جنگ دنیای دوم از راه دست فروشی زندگی خود را می گذراند، ضمن این که در همین دوران شعر می سرود و داستان های کوتاه می نوشت. در سال 1947 نخستین کتاب شعرش را با نام اشعار یک ناشناس با هزینه شخصی منتشر کرد. سال بعد اشعار دیگرش با نام تابلوی هدایت در انتهای جاده، در مجله ای انتشار یافت. آبه پس از چاپ چند کتاب به گروهی از نویسندگان و هنرمندان سوررئالیسم پیوست و به سینما و تئاتر آوانگارد علاقه مند شد. نخستین مجموعه داستان های کوتاه او که در 1951 منتشر شد، جایزه آکوتاگاوا را برایش به ارمغان آورد که البته مهم ترین جایزه ادبی ژاپن محسوب می شود.

یکی از مهم ترین و مشهورترین رمان های کوبو، رمان زن در ریگ روان است که در سال 1960 نوشته شد و داستان حشره شناسی را نقل می نماید که با نیرنگ به داخل گودالی شنی کشانده می شود و مثل حشره ای در دام، مجبور می شود که تا خاتمه عمر شن ها را پارو کند. این رمان که آبه را به شهرت دنیای رساند، به بیست زبان ترجمه شده است و برنده ی جایزه ی ادبی یومیوری شد. روایتی از این رمان را تشیگاهارا هیروشی به صورت فیلمی درآورده است که جزء آثار کلاسیک سینمای ژاپن به شمار می رود. منتقدین ادبی، او را با کافکا و آلن پو مقایسه نموده اند. دلایل این قیاس در آثار او کاملا مشهود است. داستان های وی پر از اشارات و نشانه های متافیزیکی است. کوبو آبه در بیست و دوم ژانویه 1993 چشم از دنیا فرو بست. در ادامه برای شناخت بیشتر از او به معرفی بعضی از رمان ها و نمایش نامه هایش می پردازیم.

1. زن در ریگ روان

رمان زن در ریگ روان، اثر کوبو آبه است که در سال 1962 میلادی منتشر شد. این کتاب مورد توجه بسیاری از منتقدان نهاده شد و به بیست زبان ترجمه شد علاوه بر این پیروز به کسب ﺟﺎﯾﺰه یوﻣﯿﻮری شد. از این رمان فیلمی به کارگردانی تشیگاهارا ساخته شد ﮐﻪ ﺟﺎﯾﺰه ﻫﯿﺎت داوران ﺟﺸﻨﻮاره ﮐﻦ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد. کوبو آبه از طریق این رمان و فیلم شهرت دنیای یافت. این رمان اولین اثر وی بود که به انگلیسی ترجمه شد.

داستان کتاب که شباهت های بسیاری با رمان مسخ کافکا دارد درباره یک معلم و حشره شناس به نام نیکی جامپی است که از طریق گروهی از افرادی که پایین یک تپه شنی عظیم زندگی می نمایند به اسارت گرفته می شود و ظاهرا هیچ راه فراری برایش وجود ندارد و مجبور به پارو کردن تپه های شنی ای می شود که مدام در حال پیشروی هستند و روستا را تهدید به نابودی می نمایند. تنها همراه او، زن جوانی عجیب و مرموز است.

در قسمت هایی از کتاب می خوانیم:

2. قتل غیرعمد

کتاب قتل غیرعمد، نمایشنامه ای از کوبو آبه نویسنده جریان آوانگارد ژاپن است که با ترجمه فردین توسلیان در ایران منتشر شده است.

این کتاب نمایشنامه ای است با 10 شخصیت و روایتگر ماجرای مردی به نام اگوچی است که مدیر کافه، کلوپ بازی و آمفی تئاتر و توزیع نماینده بستنی یخی در جزیره کیکو است، او بر اثر ضرب وشتم مردم جزیره کشته شده است و نمایشنامه، توضیح این ماجرا توسط افراد مختلف است، که البته ظاهرا این توضیح با لاپوشانی حقیقت نیز همراه است این کتاب روایت جذاب و عجیب است که خواننده را با خودش همراه می نماید.

آبه، این نمایشنامه را با اقتباس از یک حادثه واقعی نوشته است و در آن سعی به واکاوی ارتباط فرد با جمع، نظام طبقاتی و نافرمانی مدنی دارد. آبه به طور کل در نمایشنامه هایش استفاده دقیقی از مدیوم تئاتر برای انتقال مفاهیم می نماید. در واقع او علاوه بر کار روی گفت وگوها از میزانسن، نور، بازی ها و صحنه نیز یاری می گیرد تا فضاسازی مورد نظرش را انجام دهد.

در قسمتی از کتاب می خوانیم:

• هاروکی موراکامی و کتاب هایی که باید از او خواند!

3. کشتی ساکورا

کتاب کشتی ساکورا، رمانی دیگر از کوبو آبه است که اولین بار در سال 1984 به انتشار رسید. این اثر با ترجمه فردین توسلیان، توسط نشر کتاب فانوس منتشر شده است.

راوی داستان شخصی به نام موش کور است که در ابتدای داستان برای خرید و یافتن مسافرهای کشتی اش به شهر می رود. او در یک مرکز خرید با یک حشره فروش و حشره ای به نام یوپکاچیا آشنا می شود که از مدفوع خودش تناول می نماید و مثل ساعت به دور خودش می شود و ساکن است. در ادامه ارتباطی با حشره فروش برقرار می شود و در برابر خرید یوپکاچیا بلیط های کشتی نجات به او واگذار می شود. در زمانی که حشره فروش به دستشویی رفته است دو زن و مرد بازارگرمکن وارد غرفه می شوند و بلیط های نجات را می دزدند. موش کور و حشره فروش با هم به معدن که همان کشتی نجات است می فرایند و در آن جا با بازارگرمکن ها روبرو می شوند و در ادامه حوادث عجیب دیگری برای آن ها پیش می آید.

در بخشی از کتاب کشتی ساکورا می خوانیم:

4. دفتر یادداشت کانگورو

کتاب دفتر یادداشت کانگورو، رمانی نوشته کوبو آبه است که اولین بار در سال 1991 چاپ شد و سلماز بهگام آن را به فارسی ترجمه نموده است.

این رمان آخرین اثر کوبو آبه است و او کوشش نموده است که در این اثر، تصویری سوررئال از جامعه ژاپن را ارائه کند که به شکلی عجیب، هم دلهره آور و هم روح بخش است.

راوی داستان، یک روز صبح از خواب بیدار می شود و متوجه می شود که روی پاهایش، جوانه های تربچه روییده است؛ بیماری ای که دکترها را شوکه می نماید اما در کمال ناباوری راوی از خودش تغذیه می نماید. پس از مدتی کوتاه، ماجرا بسیار عجیب تر از این ها می شود و قهرمان داستان تا آستانه کابوسی جهنم وار پیش می رود.

در بخشی از کتاب می خوانیم:

5. مردی که به عصا تبدیل شد

مردی که به عصا تبدیل شد اثر دیگری از کوبو آبه است که مصطفی دهقان آن را به فارسی ترجمه نموده است و توسط نشر افراز در سال 1393 و در 104 صفحه به بازار عرضه شده است.

مردی که به عصا تبدیل شد نمایشنامه ای تک پرده ای از کوبو آبه است. این اثر یکی از سه نمایشنامه ای است که طی 12 سال (1969-1957) نوشته شده اند تا مراحل مخالف زندگی را نشان بدهند. این نمایشنامه نمونه خوبی از جریان رئالیسم جادویی در ادبیات معاصر ژاپن است.

کوبو آبه سه نمایشنامه این کتاب را نمادی از تولد، زندگی و مرگ و پیوند آن ها را بازیگری که در سه نقش چمدان، بوکسور و مردی که به عصا تبدیل شد ایفای نقش می نماید، دانسته است. در داستان مردی که به عصا تبدیل شد می خوانیم که دختر و پسر جوانی روی جایگاه نشسته اند که ناگهان عصایی از آسمان پرتاب می شود. به دنبال آن زن و مرد جهنمی وارد شده و گفتگوهای دختر و پسر جوان، زن و مرد جهنمی و عصا که در حقیقت مردی است که به شکل عصا در آمده درباره تولد، زندگی، مرگ و سرگذشت هر کدام شروع می شود.

مردی که به عصا تبدیل شد اولین بار در سال 1969 به روی صحنه رفت. آبه خود کارگردانی و تهیه نمایندگی و همسرش ماچی طراحی صحنه را برعهده داشتند.

در بخشی از نمایشنامه کتاب می خوانیم:

• 10 فیلم برتر سینمای کره جنوبی که حتما باید ببینید

6. مرد جعبه ای

کتاب مرد جعبه ای، رمانی خواندنی از کوبو آبه است که مرضیه طرلانی آن را به فارسی ترجمه نموده است. کوبو آبه در مرد جعبه ای نیز مانند آثار دیگرش، به موضوع هویت ها می پردازد.

مرد جعبه ای داستانی عجیب درباره مردی است که در یک جعبه پنهان شده و ما با او همراه می شویم و به وقایع از دریچه نگاه او، می نگریم. این مرد تجملات یک زندگی را کنار می گذارد و با پوشیدن جعبه ای به دل شهر می زند. مرد جعبه ای در خیابان های توکیو زندگی را می گذراند و همزمان دیوانه وار می نویسد. او چیزی را وصف می کند که از سوراخ جعبه می بیند یا شاید تصور می کند که می بیند. از مرد مرموزی می نویسد که با اسلحه به او شلیک می کند، از پرستاری جوان و جذاب و از دکتری که می خواهد مرد جعبه ای باشد.

در بخشی از کتاب مرد جعبه ای می خوانیم:

7. تجاوز قانونی

تجاوز قانونی، عنوان مجموعه داستانی است از نویسنده سرشناس ژاپنی کوبو آبه که چاپ اول آن با ترجمه علی قادری توسط انتشارات مروارید در سال 1385 وارد بازار کتاب شد.

این کتاب، مجموعه ای از داستان های کوتاه نوشته کوبو آبه است که نخستین بار در سال 1991 منتشر شد. داستان های جذاب و سوررئال این مجموعه، تم و موضوع یکسان دارند: فردی عادی ناگهان به دنیای مفاهیم غیرعادی و شرایطی اغلب کابوس وار پرتاب می شود و مجبور است که هویت خود را زیر سوال ببرد.

مثلا در یکی از داستان های کتاب تجاوز قانونی، مردی از سرکار برمی شود و با جسدی در آپارتمانش روبرو می شود. مرد کوشش می نماید تا راهی برای خلاص شدن از جسد بیابد، اما متوجه می شود که خیلی بیشتر از آن که فکرش را می کرد، در ماجرای مرگ این غریبه دخیل است. داستانی دیگر، به ماجرای مردی به نام کامن می پردازد که درمی یابد به گیاهی نادر تبدیل شده و در باغی از گیاهان نهاده شده است. آبه در این کتاب بسیار خواندنی، عناصر داستان پرتعلیق و علمی تخیلی را در هم می آمیزد و اثری خاص خود را به وجود می آورد.

8. جناب روح

نمایش نامه جناب روح، اثر خواندنی از کوبو آبه نویسنده مشهور ژاپنی است که توسط فردین توسلیان به فارسی ترجمه شده است.

آبه در این نمایش نامه اجتماعی با طنزی تلخ قصه مردی محکوم به قتل را روایت می نماید که از شهر فرار نموده است ولی در کمال ناباوری برمی شود. این بازگشت باعث تعجب مردم می شود و از او می پرسند که چرا برگشته ای؟ با این برگشت حتما گرفتار می شوی. مرد در جواب می گوید: من چیزی برایتان دارم. عکس مُرده هایتان را بیاورید تا با آن ها ارتباط برقرار کنید.

مردم حرف او را می پذیرند و سازمانی طراحی می شود. شهردار و وزیر و سفیر به بازی این شخص شیاد وارد می شوند و حتا برای پیروزی های انتخاباتی شان از این جناب روح استفاده می نمایند. روحی که کسی ندیده و صدایش را نشیده است.